Bavishi Fertility Institute

PCOS

पीसीओएस म्हणजे पॉलीसिस्टिक ओव्हरियन सिंड्रोम. अंडाशयामध्ये द्रवपदार्थाने भरलेल्या अनेक लहान लहान पुटी या संलक्षणात आढळतात. पीसीओएस ही एक डिम्बग्रंथिशी संबंधित विकृती असून, तिचा प्रभाव संपूर्ण शारीरिक प्रणालीवर पडतो.

पीसीओएस सामान्य विकृती आहे आणि सर्व प्रजनन-वयातील स्त्रियांपैकी 10% ते 20% स्त्रिया या विकृतीने प्रभावित होतात.

सामान्य लक्षणे

  • अनियमित मासिक पाळी
  • वंध्यत्व
  • पुरुषी संप्रेरकांमध्ये वाढ होऊन चेहऱ्यावरील आणि शरीरावरचे केस वाढणे (हिर्सूटिझम), पुरुषांसारखे टक्कल पडणे – विरळ केस, मुरुम.
  • लठ्ठपणा आणि अस्थिर लिपिड प्रोफाइल, ग्लूकोज संतुलनात बिघाड यांसारख्या चयापचय समस्यांची प्रवृत्ती.
  • गर्भपाताच्या वाढलेल्या शक्यता 

पीसीओएसमध्ये अंडाशयाचे वातावरण अंड्यांच्या वाढीसाठी आणि ओव्हुलेशनसाठी अनुकूल नसते. तेथे अनेक लहान पुटके उपलब्ध असतात, पण ते परिपक्व होत नाहीत आणि अंडीही बनवत नाही. नेहमीच नव्हे, पण बर्‍याच वेळा अंडाशयाच्या बाह्य भिंतीजवळ पुटी (सीस्ट) आतड्यांमधील जाड मज्जासह गळ्यातील हारासारख्या मांडलेल्या असतात. अंडाशय/अंडाशयातील एकाधिक पुटींच्या या सोनोग्राफिक स्वरूपाला बहुपुटीक डिम्बग्रंथि (पॉलिस्टीक डिम्बग्रंथि) म्हणतात. याचे परिणाम जेव्हा शरीरातील इतर प्रणालींवरही दिसून येतात, तेव्हा त्यास ‘बहुपुटीक डिम्बग्रंथि संलक्षण’ (पॉलिस्टीक ओव्हरियन सिंड्रोम) म्हणतात.

निदान

पुनरुत्पादक वयाच्या महिलांमधील  पीसीओएसच्या निदानासाठी खालील 3 वैशिष्ट्यांपैकी कमीतकमी 2 वैशिष्ट्ये आवश्यक आहेत:

  • अनियमित मासिक पाळी
  • पुरुषी संप्रेरकांमध्ये वाढ आणि त्यांचे परिणाम
  • सोनोग्राफीमध्ये अंडाशय / अंडाशयांत पीसीओ आढळणे

उपचार

राहणीमानात बदल करणे हे पहिल्या दर्जाचे उपचार आहे. जर स्त्रीच्या शरीराचे वजन मानक प्रमाणात असेल, तर उत्तम गोष्ट आहे. आयडीयल बीएमआय २२.५ पेक्षा कमी असते. शरीराचे वजन ५ ते १० टक्क्यांनी जरी कमी झाले, तरी अन्डोत्सर्गाच्या शक्यतांमध्ये वाढ होते.

जननक्षमता उपचार

मौखिक औषधे

यामुळे पीसीओएस असलेल्या महिलेत ७० ते ८०% अंडोत्सर्ग प्राप्त होऊ शकते. पीसीओ असलेल्या सरासरी ५० ते ६०% महिला या उपचाराच्या माध्यमातून गर्भधारणा मिळवण्यास यशस्वी होतात.

अंड्याच्या वाढीसाठी इंजेक्शन

मेंदूतील पिट्यूटरी ग्रंथीपासून स्त्रवले जाणारे एफएसएच आणि एलएच संप्रेरके अंड्याच्या वाढीला आणि अंडोत्सर्ग (ओव्हुलेशन) नियंत्रित करतात. अंड्यांच्या वाढीसाठी या संप्रेरकांना इंजेक्शन दिले जाऊ शकते. विशेषतः जेव्हा रुग्ण मौखिक औषधे घेऊनही गर्भ धारण करीत नाही किंवा अंडोत्सर्ग होत नाही, तेव्हा ही संप्रेरके  उपयुक्त ठरू शकतात. हे इंजेक्शन्स वापरताना, अनेक अंडी विकसित होऊन अंडाशयात हायपरस्टीम्युलेशन सिंड्रोम (ओएचएसएस) होण्याची शक्यता असते. या एकाधिक फॉलीकल्समुळे जुळे होण्याची आणि उच्च-दर्जाच्या एकाधिक गर्भधारणेची शक्यता वाढू शकते. त्यामुळे प्रजनन तज्ज्ञाच्या मार्गदर्शनाखाली हे इंजेक्शन्स वापरणे चांगले.

आययुआय (इंट्रायुटेराईन इन्सेमिनेशन)

अंडोत्सर्गाच्या वेळी पतीच्या वीर्याचा तयार केलेला नमुना पत्नीच्या गर्भाशयात अंतःक्षेपित करणे म्हणजे गर्भाशयांतर्गत वीर्यसेचन (आययुआय) होय. एका सायकलमधील आययुआयचा यश दर सरासरी १२ ते १६% इतका असतो. सहसा, ४ सायकल्सपर्यंतची शिफारस केली जाते.

आयव्हीएफ-आयसीएसआय (इन व्हिट्रो फर्टिलायझेशन)

आयव्हीएफ ही एक अशी प्रक्रिया आहे, जिथे महिलांच्या अंडी त्यांच्या साथीदाराच्या शुक्राणूसह शरीराबाहेर आयव्हीएफ लॅबमध्ये फलित केल्या जातात. परिणामी, फलनानंतर प्राप्त झालेले भ्रुण स्त्रियांच्या गर्भाशयात परत ठेवले जातात.

विशेषत: या अद्वितीय फायद्यामुळे आयव्हीएफ हा पीसीओएसमध्ये एक चांगला पर्याय आहे.

  • आयव्हीएफमध्ये किती भ्रुण हस्तांतरित करायचे आहेत, यावर आपले पूर्ण नियंत्रण असते. त्यामुळे उच्च दर्जाच्या एकाधिक गर्भधारणा टाळता येतात.
  • हस्तांतरण केल्यानंतर आपल्याकडे चांगल्या दर्जाचे भ्रुण उरलेले असू शकतात. या उरलेल्या भ्रुणांना गोठवून ठेवता येते व नंतर वापरता येते. गोठवलेले भ्रुण ताज्या भ्रुणांप्रमाणेच चांगले परिणाम देतात.
  • आयव्हीएफ सायकलमध्ये ओएचएसएस कमी आणि नियंत्रित करण्यासाठी आमच्याकडे अनेक पद्धती आहेत. ओएचएसएसमध्ये, अंडाशयातील एकाधिक पुटके डिम्बग्रंथि संप्रेरक तयार करतात, ज्यामुळे गर्भाशय रोपण करण्यासाठी कमी अनुकूल होऊ शकतो. जर ओएचएसएससह गर्भधारणा होत असेल, तर अशावेळी ओएचएसएस अजून गंभीर होण्याची शक्यता आहे. आयव्हीएफमुळे आम्हाला सर्व भ्रुण गोठवण्याची आणि त्यांना निसर्गाच्या जवळच्या वातावरणामध्ये परत हस्तांतरित करण्याची एक अनोखी शक्यता प्राप्त होते. आयव्हीएफमध्ये गोठविलेल्या भ्रुण हस्तांतरणाचा विवेकी उपयोग ओएचएसएसमुळे होणारे सर्व मोठे परिणाम जवळजवळ टाळू शकतो.

बीएफआयचे फायदे

बीएफआय योग्य निदान आणि संवर्धनात्मक व्यवस्थापन प्रदान करते. आम्ही पीसीओएस रुग्णांना सर्वात जास्त आवश्यक असलेल्या विस्तृत वैयक्तिकृत आणि सानुकूलित उपचार पर्याय उपलब्ध करवतो. बीएफआयचे पीसीओ व्यवस्थापन सोपे, सुरक्षित, स्मार्ट आणि यशस्वी आहे.

तुमची समस्या प्रजनन क्षमता, गर्भपात किंवा कोणतीही असू शकते, अशावेळी सर्वोत्तम मदत मिळवा. आजच अपॉईंटमेंट किंवा व्हिडिओ कन्सल्टेशन बुक करा.

आमचे स्थान